هوش هیجانی توانایی درک، استفاده و مدیریت احساسات خود از طریق روشهای مثبت برای از بین بردن استرس، برقراری ارتباط موثر، همدلی با دیگران، غلبه بر چالشها و خنثی کردن تعارض است. هوش هیجانی به شما کمک میکند روابط قویتری برقرار کنید، در محیط مدرسه، کار و زندگی موفق باشید و اهداف شغلی و شخصی خود را بهدست آورید. همچنین میتواند به شما کمک کند تا با احساسات خود ارتباط برقرار کنید، قصد را به عمل تبدیل کرده و درباره آنچه بیشترین اهمیت را برای شما دارد آگاهانه تصمیم بگیرید.
هوش هیجانی معمولاً با چهار ویژگی تعریف میشود:
- خودمدیریتی – شما قادر به کنترل احساسات و رفتارهای تکانشی هستید، احساسات خود را از راههای سالم مدیریت میکنید، ابتکار عمل دارید، تعهدات را دنبال میکنید و با شرایط متغیر سازگار میشوید.
- خودآگاهی – شما احساسات خود و نحوه تأثیر آنها بر افکار و رفتار خود را میشناسید. نقاط قوت و ضعف خود را میدانید و اعتماد به نفس دارید.
- آگاهی اجتماعی – شما همدلی دارید. میتوانید احساسات، نیازها و نگرانیهای افراد دیگر را درک کنید، نشانههای احساسی را انتخاب کنید، از نظر اجتماعی احساس راحتی کنید و پویایی قدرت را در یک گروه یا سازمان بشناسید.
- مدیریت روابط – شما میدانید که چگونه میتوانید روابط خوب را برقرار و حفظ کنید، برقراری ارتباط واضح، الهام بخشیدن و تأثیرگذاری بر دیگران، قدرت انجام کار تیمی و مدیریت تعارضات را به خوبی بلد هستید.
چرا EQ مهم است؟
همانطور که میدانید، باهوشترین افراد لزوماً موفقترین افراد در زندگی نیستند. شما احتمالاً افرادی را میشناسید که از نظر تحصیلی درخشان هستند و در عین حال از نظر اجتماعی در کار یا روابط شخصی خود ناتوان و ضعیف. توانایی ذهنی یا ضریب هوشی شما (IQ) به تنهایی برای دستیابی به موفقیت در زندگی کافی نیست. بله، ضریب هوشی شما میتواند کمک کند به سادگی وارد دانشگاه شوید، اما این هوش هیجانی شما است که به شما کمک میکند استرس و احساسات خود را هنگام مواجه شدن با امتحانات نهایی خود مدیریت کنید. ضریب هوشی و هوش هیجانی به طور هم زمان وجود دارند و وقتی از یکدیگر تأثیر میگیرند بسیار مؤثرتر هستند.
هوش هیجانی بر چه مواردی تأثیر میگذارد؟
- عملکرد در مدرسه یا محل کار
هوش هیجانی بالا میتواند به شما کمک کند از پیچیدگیهای اجتماعی محل کار خود به بهترین شکل استفاده کنید، دیگران را هدایت کنید و به آنها انگیزه دهید و درنهایت در حرفه خود سرآمدباشید. در حقیقت، وقتی نوبت به ارزیابی کاندیداهای مهم شغلی میرسد، میبینیم بسیاری از شرکتها هوش هیجانی را به اندازه توانایی فنی مهم ارزیابی میکنند و قبل از استخدام از آزمون EQ استفاده میکنند.
- سلامتی جسمی
اگر قادر به کنترل احساسات خود نیستید، احتمالاً استرس خود را نیز نمیتوانید کنترل کنید. این امر میتواند منجر به ایجاد مشکلات جدی در سلامتی شما شود. استرس کنترل نشده، فشار خون را بالا میبرد، سیستم ایمنی را سرکوب میکند، خطر حملات قلبی و مغزی را افزایش میدهد، به تشدید احتمال ناباروری کمک میکند و روند پیری را سرعت میبخشد. اولین قدم برای بهبود هوش هیجانی یادگیری نحوه کنترل استرس است.
- سلامت روان
احساسات و استرس کنترل نشده همچنین میتواند بر سلامت روان شما تأثیر بگذارد و شما را در برابر اضطراب و افسردگی آسیبپذیر کند. اگر قادر به درک، احساس راحتی و مدیریت احساسات خود نیستید، برای ایجاد روابط قوی نیز تلاش خواهید کرد. این به نوبه خود میتواند احساس تنهایی و انزوا را در شما ایجاد کند و مشکلات روانی را بیشتر تشدید کند.
- روابط
با درک احساسات و چگونگی کنترل آنها، بهتر میتوانید احساس خود را بیان و احساس دیگران را درک کنید. این امر به شما این امکان را میدهد که موثرتر ارتباط برقرار کنید و روابط محکمتری را هم در محل کار و هم در زندگی شخصی خود برقرار سازید.
- هوش اجتماعی
همسو بودن با احساسات در جهت یک هدف اجتماعی است و شما را به سایر افراد و دنیای اطراف متصل میکند. هوش اجتماعی شما را قادر میسازد تا دوست خود را از دشمن تشخیص دهید، میزان علاقه فرد دیگر به خود را بسنجید، استرس را کاهش دهید، سیستم عصبی خود را از طریق ارتباطات اجتماعی متعادل کنید و احساس دوست داشته شدن و خوشبختی کنید.
چهار مهارت اصلی برای افزایش EQ
مهارتهای تشکیل دهنده هوش هیجانی را میتوان در هر زمان یاد گرفت. با این حال مهم است که به یاد داشته باشید بین یادگیری ساده EQ و استفاده از این دانش در زندگی شما تفاوت زیادی وجوددارد. فقط به این دلیل که میدانید باید کاری انجام دهید به معنای انجام آن کار نیست. هنگامی که دچار استرس شدید میشوید، استرس به تنهایی میتواند مانع رسیدن شما به بهترین اهداف زندگیتان شود، پس بهمنظور تغییر دائمی باید یاد بگیرید چگونه در لحظه و در روابط خود بر استرس غلبه کنید و از نظر احساسی قوی باشید.
مهارتهای کلیدی برای ایجاد EQ و بهبود توانایی شما در مدیریت احساسات و روابطتان با دیگران عبارتند از:
- خودمدیریتی 2. خودآگاهی 3. آگاهی اجتماعی 4. مدیریت روابط