6مرداد؛ روز ملی کارآفرینی و ترویج آموزش های فنی و حرفه ای

6مرداد؛ روز ملی کارآفرینی و ترویج آموزش های فنی و حرفه ای

ششم مرداد روز ملی کارآفرینی و ترویج آموزش‌‌های فنی و حرفه‌ای است. بدون تردید مهمترین سرمایه هر سازمان و جامعه نیروی انسانی ماهر و متخصص آن است. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان آموزش فنی به‌‏عنوان عنصر مکمل نظام آموزشی در نظر گرفته می‌شود. در کشور ایران هم اهمیت مهارت آموزی به خوبی احساس شده است و به همین منظور ۶ مرداد روز ملی کارآفرینی و آموزش های فنی و حرفه ای نام‌گذاری شده است.

سال‌‏‌ها از تدوین نظری سرمایه انسانی می‌‌‏گذرد. در این مدت، نقش و اهمیت آموزش‌‏های فنی و حرفه‌‏ای در توسعه اقتصادی نزد کشورهای توسعه‌‏یافته و بسیاری از کشورهای در حال توسعه، شناخته شده است؛ به‌‏گونه‌‏ای‌‏که بسیاری از کشور‌ها برای ایجاد تحول در توسعه اقتصادی به‌‏عنوان پیش‏‌زمینه و اولین گام، اقدام به اصلاح نظام آموزش فنی و حرفه‌‏ای خود و سرمایه‌‏گذاری در آن می‌‏‌نمایند.

آموزش‌های فنی و حرفه‌‏ای، آموزش‌‏هایی هستند که انتظار می‌‌‏رود دانش‌‏آموختگان آن در زمان ورود به دنیای کار از سازگاری نسبی در مقایسه با دانش‌‏آموختگان رشته‌‏های نظری برخوردار باشند. به‌عبارت دیگر، این دانش‏‌آموختگان باید توانایی لازم را برای اشتغال داشته باشند. نیروی انسانی در اثر تربیت و آموزش می‌‌‏تواند نگرش، دانش و مهارت لازم را به‌‏دست آورد. به‌‏همین علت، در اغلب کشورهای اروپایی و صنعتی بعد از دهه 1990م، توسعه صنعتی را در آموزش فنی و حرفه‌‏ای می‌‏‌دانند و در بهبود و رشد آن تأکید بسیار دارند.

آموزش فنی و حرفه‌‏ای بایستی از تربیت افراد برای شغلی ویژه با فراهم کردن مهارت‏‌‌ها و دانش لازم، پا فرا‌تر بگذارد و همراه با آموزش عمومی، شخصیت و منش افراد را نیز پرورش دهد و توانایی درک، داوری، اظهار وجود و سازگاری با محیط‌‏های گوناگون را در آنان تقویت کند. برای رسیدن به چنین هدفی، محتوای فرهنگی آموزش فنی و حرفه‌‏ای باید در سطحی باشد که تخصصی شدن گریزناپذیر در آموزش فنی و حرفه‌‏ای، راه دیگر علاقه‌‏‌ها را سد نکند. آموزش فنی و حرفه‌‏ای، در جنبه‌‏های علمی‌‏‌تر خود از سال‌‏های تحصیلی مدارس فرا‌تر می‌‌‏رود و وارد عرصه صنعت می‌‌‏شود. از این‌‏رو با در نظر داشتن مهارت‏‌‌ها و فنون، ممکن است مدارس، پایه‌‏های اساسی لازم را در اختیار بگذارند، اما این صنعت است که باید کارکنان جدید خود را در زمینه‌‏های خاصی که در زندگی کاری از آنان انتظار می‌‌‏رود، آموزش دهد و پیوسته دانش آن‌‏‌ها را مطابق با پیشرفت‌‏های زمان ارتقا دهد.

آموزش‏‌های رسمی و فنی و حرفه‌‏ای در ایران با ایجاد «دارالفنون» آغاز شد. در این مدرسه که در سال 1238ق به‌‏منظور تربیت نیروی انسانی لازم در زمینه‌‏های اداری، علمی، فنی و پزشکی تأسیس شد؛ شاگردان هم درس‌‏های نظری داشتند و هم درس‌‏های عملی. در زمینه آموزش صنعت، در سال 1286ق، اولین هنرستان فنی با نام «مدرسه ایران و کمال» شروع به‌‌کار کرد و در سال 1303 به هنرستان صنعتی تبدیل شد. در زمینه کشاورزی، در سال 1297ق دبستان برزگر شروع به‌‌کار کرد که پس از انحلال به‌‏جای آن، مدرسه فلاحت در تهران تأسیس شد. در زمینه آموزش خدمات در سال 1298ق، «مدرسه صنایع مستظرفه تهران» به ریاست کمال‌‏الملک در رشته‌‏های هنری گشایش یافت. در سال 1349 با تصویب قانون کارآموزی، آموزش در صنعت به صندوق کارآموزی واگذار گردید. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به‌‏لحاظ اهمیت یافتن بحث استقلال و خودکفایی کشور، سامان بخشیدن به آموزش‌‏های فنی و حرفه‌‏ای، مورد توجه خاص قرار گرفت و به‌‏همین منظور، شورای عالی هماهنگی آموزش‌های فنی و حرفه‌‏ای کشور در راستای جهت‏‌دهی به تشکیلات و پوشش دستگاه‌‏های متعدد به‌‏عنوان مجری این نوع آموزش‌‏‌ها در سال 1359ش تشکیل شد. بنابراین مهارت آموزی باید جایگزین مدرک گرایی شود و خانواده‌ها و جوانان به جای اینکه تنها دغدغه مدرک‌های دانشگاهی را داشته باشند به فکر آموختن یک مهارت باشند چرا که فراگیری آموزش های فنی و حرفه‌ ای  نقش مهمی در رونق اشتغال، کارآفرینی و توسعه پایدار دارد و امروز بخش زیادی از فارغ التحصیلان به دلیل نداشتن مهارت بیکار هستند.

و در پایان: «هیچ ملتی نمی‌‌‏تواند اثر تکنولوژی را در جهان امروز انکار کند. درحقیقت، پیشرفت‌‏های پرشتاب در همه رشته‌‏های فنی و صنعتی در دهه‌‏های اخیر، خطوط اساسی تمدن کنونی را تعیین کرده است. اگر قرار باشد که از تکنولوژی به‌‏درستی و در جهت رفاه انسان، نه انهدام او، حداکثر بهره را ببریم، لازم است پابه‌‌پای این دگرگونی‏‌‌ها، در آموزش فنی و حرفه‌‏ای نیز به پیشرفت‌‏هایی دست یابیم. خوار شمردن آموزش فنی و حرفه‌‏ای به بهانه این‌‏که ماهیتی فرومایه دارد، درواقع، ستیز با واقعیت‌‏های زندگی نوین و روی گرداندن از مجال‌‏هایی است که برای بهتر کردن این زندگی پیش می‌‌‏آید. توصیه یونسکو درباره آموزش فنی و حرفه‌‏ای این است که: آموزش فنی و حرفه‌‏ای باید بخش مکمل نظام آموزشی همه‌‏جانبه باشد، و به این سبب باید به محتوای فرهنگی آن توجه کافی بشود.» (یونسکو، 1973م)