یکی از مهمترین سازمانهای بینالمللی در حوزه مالکیت فکری، سازمان جهانی مالکیت فکری «WIPO» است. این سازمان، بر اساس کنوانسیون تأسیس سازمان جهانی مالکیت فکری، مصوب چهاردهم جولای ۱۹۶۷ میلادی در اجلاس استکهلم آغاز بهکار کرد. در حال حاضر، ۱۹۳ کشور جهان، به عضویت این سازمان در آمدهاند.
وایپو یک انجمن سیاستی جهانی است که در آن، دولتها، سازمانهای بیندولتی، گروههای صنعتی و جامعه مدنی، گرد هم آمدهاند تا مسائل مرتبط با مالکیت فکری را حل کنند. کشورهای عضو و ناظران، بهطور منظم، در کمیتهها و نهادهای تصمیمگیری مختلف ملاقات نموده و در راستای مرتفع نمودن چالشهای این حوزه، قدم بر میدارند. آنها بهمنظور ایجاد اطمینان از تطابق و همگامی سیستم بینالمللی مالکیت فکری با جهان در حال تغییر، در مورد تغییرات و قوانین جدید مورد نیاز مذاکره میکنند و البته در کنار همه اینها، به هدف اصلی خود که تشویق و ترویج نوآوری و خلاقیت است، ادامه میدهند.
برخی از اهداف این سازمان عبارتند از:
– ارتقاء و توسعه تدابیر پیشبینی شده برای تسهیل حمایت مؤثر از مالکیت فکری در سراسر جهان و هماهنگی قوانین ملی در این زمینه
– قبول یا شرکت در اجرای هرگونه موافقتنامه بینالمللی که بهمنظور بالا بردن حمایت از مالکیت فکری تنظیم شده باشد
– تشویق انعقاد قراردادهای بینالمللی مربوط به ارتقاء حمایت از مالکیت فکری
– پیشنهاد همکاری به کشورهایی که خواهان کمکهای حقوقی و فنی در زمینه مالکیت فکری میباشند
– جمعآوری و انتشار اطلاعات مربوط به حمایت از مالکیت فکری و همچنین انجام و توسعه مطالعات در این زمینه و مبادرت به چاپ نتایج به دست آمده
– کمک به ارائه خدماتی که حمایت بینالمللی از مالکیت فکری را تسهیل نموده و در صورت اقتضا، اقدام به ثبت و انتشار اطلاعات مربوط به آن
سازمان جهانی مالکیت فکری، دارای دو رکن اصلی، «مالکیت صنعتی» (پتنت، نشانهای تجاری و طراحیهای صنعتی) و «کپیرایت» (آثار ادبی، موسیقی، هنری، عکاسی و زمینههای صوتی و تصویری) است. ساختار این سازمان، متشکل از موارد زیر میباشد:
- مجمع عمومی: شامل کلیه کشورهای عضو وایپو و اتحادیههای برن و پاریس
- اجلاس: شامل کلیه کشورهای عضو وایپو، اعم از اینکه عضو اتحادیههای برن و پاریس باشند یا نباشند
- کارگروه هماهنگی: شامل تعداد مشخصی از اعضای وایپو که عضو کارگروه اجرایی اتحادیههای پاریس یا برن هستند
- دفتر بینالمللی: که دبیرخانه سازمان محسوب میشود
- ۹ هدف کلیدی برای فعالیتهای توسعهای سازمان جهانی مالکیت فکری در نظر گرفته شده که به ترتیب، عبارتند از:
1- توسعه و تکامل متعادل چهارچوب نظارتی بینالمللی برای مالکیت فکری
2- ارائه خدمات مالکیت فکری در مقیاس جهانی
3- تسهیل استفاده از داراییهای فکری برای اهداف توسعهای
4- هماهنگی و توسعه زیرساختهای مالکیت فکری جهانی
5- تبدیل شدن به یک مرجع جهانی برای اطلاعات «IP» و تجزیهوتحلیل آنها
6- همکاری بینالمللی جهت توجه و احترام به داراییهای فکری
7- مسیریابی و آدرسدهی «IP» در رابطه با موضوعات و مسائل سیاستی جهان
8- ایفای نقش رابط و پاسخگویی به اعضاء و تمامی ذینفعان
9- ارتقاء و بهبود یک ساختار پشتیبانی مالی و اداری کارآمد، جهت اجرای بهتر برنامهها