جلسه هم اندیشی شورای سیاست گذاری ششمین دوره از جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان روز شنبه هشتم مرداد ماه ۱۴۰۱ با حضور جناب آقای دکتر زلفی گل وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری، روسای دانشگاه های تهران، شهید بهشتی، شریف، جمعی از اساتید و فرزانگان بخش آموزش عالی کشور و اعضای شورای سیاست گذاری جشنواره در سالن شهدای جهاد علمی وزارت علوم تحقیقات و فناوری برگزار گردید.
در ابتدای جلسه جناب آقای دکتر غلامی (دبیر کمیته مدیریت و برنامه ریزی) به ارائه گزارشی از دستاوردهای موفقیت آمیز ادوار گذشته جشنواره پرداخت. شایان ذکر است که در طول پنج دوره برگزاری این رویداد بیشترین آمار ثبت ایده ها در بخش های شیمی، زیست شناسی و علوم کامپیوتر بوده که از جشنواره چهارم به بعد، امکان تجاری سازی طرح های ایده پردازان نیز فراهم شده است. تاکنون جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان با 12 دانشگاه در سراسر کشور، 10 پارک علم و فناوری، 21 انجمن علمی و 14 شتابدهنده و مرکز نوآوری تفاهم نامه همکاری منعقد نموده است. در کنار اخذ مجوز از بخش پژوهش و بین المللی دانشگاه تهران، تاسیس باشگاه علوم پایه و تکنولوژی یونسکو، تاسیس صندوق سرمایه گذاری خطرپذیر، حمایت از پژوهشگران و دانشجویان بین المللی که در حال تحصیل در داخل کشور هستند، بکارگیری داورهای تراز اول و بین المللی در سیستم داوری جشنواره و همکاری ویژه با دبیرخانه سال جهانی علوم پایه که در دانشگاه شهید بهشتی مستقر هستند را میتوان از اهم فعالیت های جشنواره در سال جاری برشمرد.
از دیگر اقدامات موثر جشنواره تاسیس و استقرار شتابدهنده معدنی ماینتک و آکادمی هوش مصنوعی آنسو بمنظور حمایت از فعالیت های آموزشی و پشتیبانی آموزشی برگزیدگان علمی است. تمرکز و توجه ویژه دوره ششم به بخش بین الملل خواهد بود.
مهندس ابراهیم جمیلی ، رئیس شورای سیاست گذاری جشنواره سخنان خود را اینگونه آغاز کرد:
این جشنواره با یک هدف خاص شروع شد که امروز هم با همت و تلاش مضاعف به دنبال تحقق آن هستیم. مهم ترین هدف شروع این رویداد کاربردی کردن ایده و ادامه آن با ایجاد ارزش افزوده و خلق ثروت برای کشور به همراه آشنا کردن برگزیدگان با بحث نیکوکاری بوده است. نیاز افرادی که در جشنواره شرکت می کنند این است که ایده هایشان در کشور بهتر دیده شود و به همین منظور این جشنواره به جوانان کمک می کند تا ایده هایشان به محلی برای کار تبدیل شود تا بتوانند به کشور خود خدمت کنند. این جشنواره باید به ویترین علمی کشور تبدیل شود برای نمونه اتفاقی که در داوری جشنواره می افتد یک اتفاق بینظیر است چرا که در جشنواره همیشه به دنبال رعایت استاندارها بوده ایم ، ما میخواهیم در حد یک رویداد ملی، منطقه ای و جهانی باشیم. هدف ما تولید کار، ایجاد درآمد و ثروت آفرینی برای جوانان و کشور است. هدفی که توام با نیات خیر و تاثیرگذاری در بهبود زندگی مردم باشد.
به همین خاطر در سالی که به نام علوم پایه نامگذاری شده با کمک دانشگاه شهید بهشتی و دبیرخانه جهانی علوم پایه مستقر دراین دانشگاه، تلاش می کنیم تا نقش علوم پایه را در زندگی مردم پررنگ تر کنیم تا مردم نیز از اهمیت علوم پایه آگاه شوند.
برای شورای سیاست گذاری جشنواره دو پیشنهاد عملکردی مطرح میکنیم:
شرکت کنندگانی که در جشنواره شرکت کرده اما منتخب نمی شوند نه تنها نباید به حال خود رها شوند بلکه باید حمایت شوند. میتوان کمیته راهبردی تشکیل داد تا به ارتقا کیفی این ایده ها و کاربردی شدن شان کمک کند تا در بخش صنعت و سایر بخش ها استفاده شوند. وزارت علوم باید مانند یک راهبر عمل کند باید از اساتید دانشگاهی در این کمیته استفاده کرد. سازمان بورس و فرابورس به عنوان یک نهاد مالی می توانند در فرایند معرفی این ایده ها به بازار سرمایه بسیار تاثیرگذار باشند و حتی با تشکیل صندوق ها از آنها حمایت نمود. در این بین از نقش مهم و عملیاتی وزارتخانه های صمت، کشاورزی و کار به عنوان وزارتخانه های اقتصادی کشور نباید گذشت اگر این اتفاق بیفتد هوشمندسازی تولید در حمایت از شرکت های دانش بنیان و ایده پردازها محقق خواهد شد. با همت و پشتکار می توان به آینده این جوانان بسیار امیدوار بود. نسل دیجیتال امروز هنوز به درستی مورد توجه قرار نگرفته است. پیشنهاد میکنم که در دوره هفتم علاوه بر حوزه های علوم پایه رویکرد حوزه دیجیتال نیز عملی شده و در دستورکار قرار گیرد. ما امروز در آکادمی هوش مصنوعی آنسو به طور جدی به دنبال آموزش این نسل هستیم. باید با برگزاری دوره های آموزشی و با کمک اساتید و دانشگاه ها نیازمندی های حوزه استارتاپی در رابطه با نیروی انسانی را تامین کرد و فرآیند آموزش را به سمت و سویی برد که نیاز جامعه است. هوشمند سازی صنعتی یک شعار نیست بلکه یک نیاز است کمک کنیم تا این نیاز با جامعه سازگار شود” ایشان در پایان از اینکه جشنواره با همت همه اعضا و با موافقت وزارت علوم در هفته پژوهش و در تقویم رویداد های علمی کشور گنجانده شده است، تشکر ویژه نمود.
دکتر پیمان صالحی (معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) با بیان اینکه جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان با تمرکز بر علوم پایه و تولید محصول به عنوان یکی از رویدادهای نوین و اثربخش، هر دوره پخته تر و بهتر از دوره قبل در حال پیشرفت است، افزود: امروز در جایی قرار داریم که شناسایی جشنواره در سطح کشور خیلی خوب جا افتاده و موضوع داوری آن نیز در سطح بسیار بالایی در حال انجام است. خروجی ها و برگزیدگان جشنواره باید به نوعی هدایت شوند که منتج به محصولی کاربردی باشد و در کنار این موضوع باید به مسائل بنیادی هم نگاه ویژه ای داشت. وجود چنین جشنواره ای در کشور که به طور تخصصی بر روی علوم پایه فعالیت دارد، منحصر بفرد است. پیشنهاد میکنیم برای ایده پردازانی که در جشنواره ثبت نام نموده اما برگزیده نهایی نشده اند سهمیه ای اختصاص داده شود تا ورود آنان به مراکز رشد، نوآوری و پارک های علم و فناوری هموارتر شود و بسته به سطح کیفیت و فناوری ایده ها شتابدهنده ها نسبت به ارائه خدمات به آنها اقدام نمایند.
هرچه مسیر ورود خیرین به بخش های مختلف علم و فناوری در کشور هموارتر شود، علاوه بر مقاصد خیر، به اهدافی ارزشمند در جهت بالندگی کشور نائل میشویم.
در ادامه جلسه حاضرین و سایر اعضای شورای سیاست گذاری نیز به ارائه نقطه نظرات خود پرداختند که مشروح آن به شرح ذیل می باشد:
دکتر هامونی (مدیرعامل فرابورس ایران) حمایت همه جانبه جشنواره از ایده پردازان در جهت جلوگیری از مهاجرت افراد نخبه را نقطه عطفی در جهت پیشرفت و جذب جوانان مستعد دانستند. ” حضور خیرین از این جهت اهمیت دارد که می تواند به رشد اقتصادی مجموعه ای که کار علم و فناوری انجام می دهد و نیز تامین معیشت اندیشمندان جوان کمک کند. وجود بنیاد های علم و فناوری در این میان بسیار موثر است. باید به دنبال تولید علم نافع بود. “
دکتر حجت‌الله ایوبی (دبیرکل کمیسیون ملّی یونسکو) پیشنهاد برگزاری جشنواره در مجموعه های عضو کمیسیون از جمله: ۱۸ شهر عضو یونسکو، کرسی راه ابریشم با 54 عضو، کرسی جهان نوروز با 12 کشور عضو را مطرح و استفاده همه جانبه از پتانسیل‌های باشگاه علوم پایه و تکنولوژی را بسیار حیاتی دانست. ایشان از آمادگی کامل کمیسیون ملی یونسکو جهت اطلاع رسانی جشنواره از طریق 20 کرسی عضو کمیسیون خبرداد.
دکتر زند وکیلی (مدیرکل کارآفرینی و اشتغال وزارت کار) با اشاره به اینکه این وزاتخانه جشنواره کارآفرینان برتر را در سطح ملی برگزار میکند، از کمک به شناسایی حوزه های کارآفرینی و کارآفرینان برتر در سه بخش صنعت، خدمات و کشاورزی خبر داد. “ما می توانیم کسانیکه ایده های خلاقانه دارند اما برگزیده نهایی جشنواره نبوده اند و یا حتی افرادیکه در دوره های قبلی جشنواره شرکت کرده اند را به کارآفرینان برتر ملی متصل کنیم. برگزاری رویدادی مشترک در زمینه پیوند ایده پردازان با کارآفرینان برتر ضمن حمایت از ایده ها، مسیر جدیدی از کارآفرینی را به سوی آنها خواهد گشود.
دکتر صبوری رئیس مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک(IBB)نیز افزود: ” میزان موفقفیت و ماندگاری یک رویداد مهم علمی بستگی به سن مخاطبین دارد. اگر بتوانیم جشنواره را به سنین پایین تر بسط بدهیم و علی الخصوص بخش دانش آموزی را به جشنواره اضافه کنیم قطعا ماندگاری بیشتر این رویداد را به دنبال خواهد داشت، به خصوص که در سطح آموزش و پرورش دانش آموزان بیشتر مورد تشویق قرار میگیرند. القای تفکر علوم پایه و نقش علوم پایه باید از سنین پایین و در بخش دانش آموزی باید شکل بگیرد. توجه به علوم پایه یک سرمایه گذاری بلند مدت است و اگر چنین تدبیری صورت گیرد وزارت آموزش و پرورش هم به جشنواره ورود پیدا کرده و این خود، عامل موفقیت بیشتری خواهد بود. از سوی دیگر دنیا دنیای بین رشته ای است پیشنهاد میکنم که در هر دوره یک تم در جشنواره مشخص کنیم که به همه رشته ها مربوط باشه و بخش بزرگی از علوم پایه را درگیر کند. تمرکز جشنواره بر روی مخاطبین در رده سنی پایین تر و نیز توجه به دنیای میان‌رشته‌ای در موفقیت های آتی جشنواره بسیار اثرگذار خواهد بود.”
دکتر عباسعلی زالی (استاد بازنشسته دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران) ضمن سخنان خود با تقدیر از این حرکت حسنه و رویداد خوب و اثرگذار علمی ورود بیشتر و هدفمندتر جشنواره به حوزه عمل گرایی را بسیار مهم توصیف کرده و افزودند:
” دانشجویان در سال های قبل بعد از فارغ التحصیلی برای ورود به حوزه کار بسیار ناامید بودند اما الان بسیاری از آنها نسبت به آینده خود امیدوار شده و حتی به کارآفرینی فکر می کنند. با احیا جوانان باهوش و تحصیلکرده در جهان جایگاه خوبی خواهیم داشت. ایشان با توجه به آموزه های رهبر انقلاب و سخنان موثر ایشان توجه ویژه به علوم کشاورزی را خواستار شدند. “
دکتر جلیلی (رئیس دانشگاه صنعتی شریف) نیز عنوان داشت: ” عدم تکرار در رویدادها با محدود کردن قلمروهای موضوعی یک اصل کاربردی در فرایند اثرگذاری جشنواره است. توجه ویژه بر اساتید جوان بمنظور ترویج و اشاعه علم نیز در زمینه ارتقا کیفی جشنواره بسیار حائز اهمیت است.”
دکتر چیت ساز (عضو هیئت علمی دانشگاه تهران) نیز در سخنان خود از پیاده سازی خوب چرخه ایده تا محصول در جشنواره سخن گفت و افزود: اتفاقات کلیدی در شرکت های بزرگ ناشی از رشد استارتاپ ها ست که خود منتج به اشتغال پایدار می‌شود. شتابدهنده ها نیازمند تیم سازی هستند که شکل گیری تیم ها و پایدار سازی آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. آموزش تیم سازی و همچنین تقویت شرکت‌های بزرگ جهت رفع نیازهای فناورانه جامعه از جمله مهم ترین راهکارهای پیشرفت جشنواره خواهد بود.
دکتر مقیمی (رئیس دانشگاه تهران) پیشنهاد بورس ایده ها به جهت متضرر شدن حداقلی ایده پردازان و در نتیجه عدم ایجاد ناامیدی در نخبگان را مطرح نمود. ” جهت گیری هدفمند جشنواره برای ورود خیرین به این بخش ارزشمند است و اثرات بسیار خوبی به دنبال خواهد داشت، اما همانطور که می دانیم اساس ایده هایی که تبدیل به کسب و کار می شوند نشات گرفته از علوم پایه است که فرایندی متصل به کارآفرینی است. ارزش گذاری و حمایت ریسک های ناشی از این نوع سرمایه گذاری بسیار حائز اهمیت است. باید بورس ایده ها را از دانشگاه تهران آغاز کنیم.”
دکتر نصیری قیداری (رئیس دانشگاه شهید بهشتی و دبیر ستاد ملی سال جهانی علوم پایه): نقش خیرین و بخش خصوصی در علوم پایه بسیار اثرگذار است اینکه افراد خیری که به مبحث توسعه علم در کشور توجه میکنند را شناسایی کنیم، یک مسئولیت اجتماعی است. مسئولیت اجتماعی همان ریسمان نامرئی است که جامعه را حفظ می کند. جامعه با پذیرش اینگونه مسئولیت هاست که کنار هم قرار میگیرد. باید دانشگاه های اخلاق مدار تاسیس کرد تا خیرین وارد بحث های علوم پایه شوند.
دکتر الهه الهی نیز توجه ویژه به مسائل بنیادی در جشنواره را بسیار موثر دانسته و آنرا به عنوان یکی از ارکان اصلی موفقیت این رویداد برشمردند.
دکتر زالی (عضو هیات امنای دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران) نیز ضمن تقدیر از توجه ویژه جشنواره به موضوع کارآفرینی، عنوان نمود: اصل داستان بعد از جشنواره شروع می شود، تک تک ایده ها در چرخه تبدیل به محصول پیگیری میشوند. بسیار حیاتی است که تیم ها را با اکوسیستم کارآفرینی کشور پیوند دهیم و این موضوع در جشنواره با تخصیص اعتبار پژوهشی اتفاق می افتد.
اهداف کارآفرینانه در دوران کرونا به شدت در کشور کاهش پیدا کرد که علیرغم این موضوع جشنواره به این بخش توجه ویژه‌ای کرده و حتی حوزه تخصصی را نیز برای آن در نظر گرفت که به تجاری سازی ایده ها کمک شایانی نمود. “
در پایان جلسه جناب آقای دکتر زلفی گل (وزیر محترم علوم) ضمن جمع بندی مباحث مطرح شده؛ خطاب به مهندس جمیلی رئیس شورای سیاست گذاری جشنواره اظهار داشتند: خوشا به حال والدینی که فرزندانی خیّر تربیت کنند که سخاوت را در مسیر رشد دانایی، توانایی کشور و جامعه بشریت به کار گیرند.
وی با بیان اینکه فرهنگ‌سازی در زمینه وقف بسیار موثر است، این را امر یک اندیشه تمدن‌ساز دانست.
” طبیعی است که همه ایده‌ها ناب هستند؛ برخی اولویت بالاتری دارند و ما نباید اجازه دهیم صاحبان ایده انتخاب نشده، مایوس شوند. همانگونه که حوزه هوش مصنوعی در جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان وارد شده است، پیشنهاد دارم حوزه علوم شناختی را نیز در نظر بگیریم چرا که بین رشته‌ای محسوب می شود که علوم پایه در آن نقش کلیدی دارد. دانش آموزان المپیادی که در رشته علوم پایه مدال طلا، نقره و برنز جهانی می آورند، بعضی در رشته‌های غیر مرتبط تحصیل میکنند که جای تأمل دارد و اگر آنها را ترغیب به رشته علوم پایه نماییم می‌توانیم در آینده انسان‌های تراز اول جهانی داشته باشیم. “
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه حضور بخش خصوصی، خیرین و واقفین در حوزه پژوهش و فناوری همواره از اهداف جدی وزارت علوم است، برگزاری ششمین جشنواره اندیشمندان و دانشمندان جوان در هفته پژوهش فناوری را اتفاقی مبارک دانست که می‌تواند در توسعه عملکردی این جشنواره موثر باشد و اظهار امیدواری کردند: امسال که سال جهانی علوم پایه است، این جشنواره به صورت اثربخش‌تر برگزار شود.
جلسه با پیشنهاد ریاست محترم جشنواره جناب آقای دکتر کمره ای مبنی بر طرح و اتخاذ تصمیم در خصوص موارد مطروحه در جلسه شورای مدیریت و برنامه ریزی به پایان رسید.
