بیزینس مدل مکانیسمی است که شرکت از طریق آن سود خود را ایجاد میکند، در حالی که بیزینس پلن (طرح تجاری) سندی است که استراتژی شرکت و عملکرد مالی مورد انتظار برای سالهای آینده را ارائه میدهد. بیزینس مدل قلب طرح تجاری است و در بازه کوتاهتری نسبت به بیزینس پلن شکل میگیرد.
بیزینس مدل نحوه قرارگیری کسب و کار در زنجیره بازار و نحوه سازماندهی روابط با تأمینکنندگان، مشتریان و شرکای خود را جهت درآمدزایی بیان میکند. بیزینس پلن این موقعیت را در یک سری اقدامات استراتژیک بیان و تأثیر مالی آنها را مشخص میکند.
نمونههایی از رایجترین بزینس مدلها
- تولیدی
- تبلیغاتی
- توزیعاتی
- اشتراکی
- فریمیوم freemium
- اکسسوری
بیزینس مدل تولیدات
این مدل، اساسیترین مدل تجاری است. این بخش از طرح مدل تجاری مربوط به بازهای است که هر بیزینس محصولات و خدمات خود را به مرحله عرضه میرساند. برای اینکه این مدل تجاری قابل دوام باشد، کسب و کار باید فروش کافی برای تأمین هزینههای تولید، توزیع و ذخیرهسازی خود را ایجاد نماید.
بیزینس مدل تبلیغات
در این بخش درآمدزایی حاصل از فروش در فضای تبلیغاتی است. این مدل را میتوان براساس نوع تبلیغات در اینترنت به انواع زیر تقسیم کرد:
CPM (هزینه در هزار): تبلیغدهنده مبلغ مشخصی را در ازای 1000 نمایش به ناشر پرداخت میکند.
CPC (هزینه برای هر کلیک): تبلیغکننده با هر بار کلیک شخصی بر روی تبلیغ، هزینهای را به ناشر پرداخت میکند. مبلغ پرداخت شده را میتوان از طریق یک فرآیند مشخص ثبت کرد.
CPA (هزینه هر اقدام): تبلیغکننده هر بار و در ازای هر اقدام خاص هزینه پرداخت میکند. بهعنوان مثال یک اقدام میتواند یک فروش یا یک امتیاز باشد و این مقدار را میتوان بهعنوان درصدی از مقدار کل ثبت یا تنظیم کرد.
این مدل تجاری با توجه به اینکه قبل از اجرای تبلیغات ابتدا باید با استفاده از سرمایهگذاری مخاطبان زیادی برای کسب وکار ایجاد نمود، کمی پیچیدهتر از مدل تولیدی است.
بیزینس مدل مبتنی بر کارمزد (یا توزیع)
این کسب و کار به عنوان یک واسطه بین فروشنده و خریدار عمل میکند.
این مدل تجاری به طور کلی نسبت به 2 مدل قبلی دارای ریسک کمتری است (و بنابراین سودآوری کمتری دارد) زیرا سطح سرمایهگذاری مورد نیاز میتواند حداقل باشد.
بیزینس مدل اشتراکی
این بیزینس مربوط به زمانی است که تجارت در فواصل منظم از مشترکین خود درآمد دریافت میکند.
این مدل تجاری یک مزیت آشکار دارد و آن اینکه تجارت از قبل میداند که چه میزان درآمد ایجاد میکند. نکته قابل توجه این است که بازیابی هزینههای خرید مشترک که چندین ماه طول میکشد منجر به تولید پول نقد کمتری در ابتدای چرخه میشود.
مدل تجاری freemium
این شرکت 2 نسخه از محصول خود ارائه میدهد. یک نسخه رایگان با مجموعهای محدود از ویژگیها که اهداف آن افزایش آگاهی در مورد محصول تولیدی و یا ایجاد یک اثر شبکهای است و یک نسخه پولی، شامل ویژگیهای بیشتر، که میتواند حاشیه کافی برای تأمین هزینه کاربران رایگان ایجاد کند.
کلید موفقیت در این مدل کسب و کار این است که بتوانید اثر شبکه بزرگی ایجاد کنید. بهعنوان مثال Linkedin یا تعداد کافی از کاربران رایگان را به مشتریان پولی تبدیل کنید، بهعنوان مثال Uservoice.
مدل تجاری اکسسوری accessories
این شرکت یک محصول را به صورت رایگان یا با قیمتی نزدیک به هزینه تولید خود ارائه میدهد و از فروش لوازم جانبی سود کسب میکند.