مفهوم تفکر انتقادی
تفکر انتقادی فرآیند تجزیه و تحلیل اطلاعات برای دریافت بهترین پاسخ برای یک سوال یا مشکل است.
با استفاده از تجربه، استدلال، مشاهده و ارتباط با دیگران، میتوانید تصمیمات آگاهانهای بگیرید که راهحلهای مثبتی را به همراه دارد.
تفکر انتقادی کمک میکند تا هر نقصی را در صورت وجود در فرآیند تصمیمگیری پیدا کرده و کمک میکند، تا با رفع آن ایرادات به نتیجه بهتری برسید.
مراحل تفکر انتقادی
- شناسایی مشکل یا سوال: در مورد سوالی که میپرسید دقیق باشید.
- جمعآوری و سازماندهی اطلاعات از منابع متعددی که دیدگاههای متفاوتی را ارائه میدهند.
- تجزیه و تحلیل دادهها و منابع: اعتبار منابع اطلاعاتی خود را ارزیابی کنید.
- تعیین اهمیت دادهها: مشخص کنید کدام اطلاعات برای مشکل مورد نظر مهمتر است.
- تصمیمگیری: از بین نتایج مختلف ممکن، کدام یک توسط شواهد پشتیبانی میشود.
- نتیجهگیری خود را اعلام کنید و تصمیم نهایی خود را به ذینفعان ارائه دهید.
روشهای بهبود تفکر انتقادی
- افزایش خودآگاهی خود
خودآگاهی بیشتر به مفهوم در نظر گرفتن فرآیند فکری، ارزشها، اخلاق و سایر باورهای شماست.
دانستن نقاط قوت، ضعف و سوگیریهای شخصی شما میتواند کمک کند تا بهتر درک کنید، که چرا از منظری خاص با موقعیتهای خاص برخورد میکنید.
- درک فرآیند ذهنی خود
شناسایی نحوه دریافت و پردازش اطلاعات، درک چگونه گوش دادن، تفسیر اطلاعات و در نهایت واکنش به اطلاعات برای کارآمدتر شدن ذهن خود در محل کار حیاتی است.
متفکر انتقادی بودن یعنی که شما پیشداوریهای خود و نحوه تاثیر آنها بر راهحلها و تصمیمات را میشناسید.
وقتگذاشتن برای تجزیه و تحلیل فرآیند ذهنی خود قبل از تصمیمگیری کاری میتواند به شما کمک کند که عینیتر عمل کنید.
- توسعه آیندهنگری
در نظر بگیرید که ممکن است دیگران در مورد موقعیت یا تصمیمی که میگیرید چه احساسی داشتهباشند.
پیامدهای احتمالی یک موقعیت و اینکه چه چیزی ممکن است به صورت مثبت و منفی تغییر کند را تعیین کنید.
آیندهنگری برای پیشبینی اینکه چگونه اقدامات شما در محل کار باعث ایجاد واکنش میشود به شما در انتخاب درست کمک میکند.
- تمرین گوشدادن فعال
گوشدادن فعال عنصر اساسی تفکر انتقادی است.
هنگامی که همکاران در حال صحبت هستند با دقت گوش دهید.
همدلی را تمرین کنید و بر درک دیدگاههای آنها تمرکز کنید.
بهدست آوردن درک کامل از آنچه آنها میخواهند، نیاز دارند و یا انتظار دارند میتواند به شما کمک کند واکنش مثبت نشان دهید و بعدا یک گفتگوی سازنده داشتهباشید.
- پرسیدن سوالات خود
وقتی مطمئن نیستید، همیشه سوال بپرسید.
با چیزهایی که از قبل میدانید شروع کنید و تأیید کنید که همه جزئیات درست است.
نکاتی را تکرار کنید و یا در نظر بگیرید که با کلمات خود بازنویسی کنید، تا مشخص شود که آیا دقیقا متوجه شدهاید یا خیر.
برای دریافت جزئیاتی که ممکن است نادیده گرفتهشده باشد سؤالات بعدی را بپرسید.
این مرحله میتواند به شما کمک کند هدف و ارزشی را برای یک اطلاعات قائل شوید.
- ارزیابی شواهد موجود
از تجربیات و حقایق قبلی برای کمک به تصمیمگیری فعلی خود از طریق تفکر انتقادی استفاده کنید.
- ملاقات با یک مربی (mentor)
داشتن یک مربی میتواند به شما کمک کند تا علاوه بر اینکه میتوانید در راهحلها و تصمیمگیریها همکاری کنید، مهارتهای مختلفی را نیز توسعه دهید.
آنها میتوانند در حین استفاده از تکنیکهای تفکر انتقادی به شما کمک کنند تا تمرکز کنید، یا ممکن است منابعی برای کمک به شما در بهبود مهارتهای تفکر انتقادی داشتهباشند.
- شرکت در تمرینات تیمسازی
هدف بسیاری از تمرینهای تیمسازی، بهبود مهارتهای تفکر انتقادی، هم برای گروهها و هم برای افراد است.
اگر سازمان شما از این تمرینها استفاده میکند، حتما شرکت کنید.