محمود حسابی در ۳ اسفند سال ۱۲۸۱ هجری خورشیدی در تهران متولد شد. او قرآن و دیوان حافظ را از حفظ می‌دانست. هم‌چنین بر کتب بوستان سعدی، گلستان سعدی، شاهنامه فردوسی، مثنوی مولوی اشراف کامل داشت. حسابی با شعر و موسیقی سنتی ایران و موسیقی کلاسیک غرب به خوبی آشنا بود. وی در نواختن ویولن و پیانو نیز مهارت داشت.
تحصیلات
شروع تحصیلات متوسطه او همزمان با آغاز جنگ جهانی اول و تعطیلی مدارس فرانسوی زبان بیروت بود. از این رو به مدت دو سال در منزل به تحصیل پرداخت. پس از آن در رشته مهندسی راه و ساختمان از دانشکده فرانسوی مهندسی در بیروت فارغ‌التحصیل شد. در آن دوران با اشتغال در نقشه‌کشی و راه‌سازی، به امرار معاش خانواده کمک می‌کرد.
حسابی در دانشگاه سوربن فرانسه، در رشته فیزیک به تحصیل و تحقیق پرداخت. در سال ۱۹۲۷ میلادی در سن ۲۵ سالگی دانشنامه دکتری فیزیک خود را، با ارائه رساله‌ای تحت عنوان «حساسیت سلول‌های فتوالکتریک»، با درجه عالی دریافت نمود.
- لیسانس مهندسی راه و ساختمان از دانشگاه فرانسوی بیروت (۱۳۰۱ ه.ش)
- دکتری فیزیک از دانشگاه سوربن فرانسه (۱۳۰۵ ه.ش)
فعالیت‌های شغلی و اجتماعی
دکتر حسابی با وجود امکان ادامه تحقیقات در خارج از کشور، به ایران بازگشت و به پایه‌گذاری علوم نوین و تأسیس دارالمعلمین و دانشکده‌های فنی و علوم دانشگاه تهران، نگارش ده‌ها کتاب و جزوه و راه‌اندازی و پایه‌گذاری فیزیک و مهندسی نوین پرداخت.
جوایز و افتخارات
محمود حسابی به زبان‌های عربی، انگلیسی، فرانسوی و آلمانی تسلط کامل داشت. او در مطالعات و پژوهش‌های خود از زبان‌های سانسکریت، لاتین، پهلوی یونانی، ایتالیایی، روسی و ترکی استفاده کرده‌است. دکتر حسابی در سال ۱۹۹۰ میلادی، به عنوان « مرد اول علمی جهان» برگزیده شد و در سال ۱۳۴۹ عنوان «استاد برجسته دانشگاه تهران» را دریافت کرد. در سال ۱۳۶۶ در کنگره ۶۰ سال فیزیک ایران که به مناسبت بزرگداشت استاد برگزار گردید، از خدمات وی به عنوان پدر فیزیک ایران قدردانی شد. در نهایت می‌توان به این موضوع اشاره کرد که این فرد نشان لژیون دونور فرانسه را که بالاترین نشان علمی فرانسه است، را دریافت کرد.
- ۱۳۴۹ – دریافت عنوان «استاد برجسته دانشگاه تهران»
- ۱۳۶۵ – برگزاری کنفرانس سالانه فیزیک در ایران
- نشان لژیون دونور فرانسه
وزارت راه و ترابری هم‌چنین یکی از کشتی‌های ناوگان ایران را به نام محمود حسابی نام‌گذاری کرده‌است.
