مفهوم هوش هیجانی
هوش هیجانی (Emotional Inteligence) یا EI، هوش عاطفی (EL)، ضریب احساسی هوش هیجانی و ضریب هوش هیجانی (EQ)، توانایی تشخیص احساسات خود و دیگران، تشخیص احساسات مختلف و نام‌گذاری مناسب برای آن‌ها، استفاده از اطلاعات عاطفی برای هدایت تفکر و رفتار، مدیریت و تنظیم احساسات برای انطباق با محیط یا رسیدن به اهداف است.
اجزاء تشکیل‌دهنده هوش هیجانی
-
مشاهده احساسات
اولین قدم برای درک احساسات، مشاهده برای فهم دقیق آن‌هاست. این سطح شامل درک سیگنال‌های غیرکلامی مانند زبان بدن و حالات صورت باشد.
-
استدلال با احساسات
مرحله بعدی شامل استفاده از احساسات برای ارتقاء تفکر و فعالیت‌های شناختی است. احساسات به اولویت‌بندی آن‌چه توجه می‌کنیم و به آن واکنش نشان می‌دهیم، کمک می‌کند.
-
درک احساسات
احساساتی که ما درک می‌کنیم می‌توانند معانی متنوعی داشته باشند. اگر کسی احساسات عصبانیت خود را ابراز می‌کند، ناظر باید علت عصبانیت فرد و معنای آن را تفسیر کند.
-
مدیریت احساسات
توانایی مدیریت احساسات بخش مهمی از هوش هیجانی و بالاترین سطح است. تنظیم احساسات و پاسخ‌گویی و واکنش مناسب در زمان مناسب و هم‌چنین پاسخ‌گویی به احساسات دیگران جنبه‌های مهم مدیریت احساسات در هوش هیجانی هستند.
نحوه استفاده و تمرین مهارت‌های هوش هیجانی
- توانایی پذیرش انتقاد و مسئولیت‌پذیری
- توانایی اصلاح اشتباه خود و فراموش‌کردن اشتباهتان
- توانایی نه گفتن در مواقع ضروری
- اینکه بتوانید احساسات خود را با دیگران در میان بگذارید
- مشکلات خود را به‌گونه‌ای حل کنید که برای همه مفید باشد
- داشتن همدلی با دیگران
- گوش‌دادن به سخنان دیگران و ابراز همدلی
- دانستن دلیل انجام کارهایی که روزانه انجام می‌دهید
- قضاوت نکردن درباره دیگران
نکاتی برای بهبود هوش هیجانی
گوش‌دادن
اگر می‌خواهید احساس دیگران را بفهمید، اولین قدم توجه به افعال آن‌ها است. برای گوش‌دادن به آن‌چه اشخاص سعی می‌کنند به شما بگویند، چه به صورت شفاهی و چه به صورت غیرکلامی وقت بگذارید. زبان بدن می‌تواند معانی زیادی داشته باشد.
همدلی
همدلی با دیگران را تمرین کنید. تصور کنید که در شرایط آن‌ها چه احساسی خواهید داشت. چنین فعالیت‌هایی می‌تواند به شما درایجاد درک احساسی از یک موقعیت خاص کمک کند و هم‌چنین مهارت‌های احساسی شما را در درازمدت تقویت کند.
تأمل
توانایی استدلال و رفتار منطقی با وجود احساسات بخش مهمی از هوش هیجانی است. به این توجه کنید، چگونه احساسات شما برتصمیمات و رفتارهای شما تأثیر می‌گذارند. وقتی به نحوه واکنش دیگران فکرمی‌کنید، به تأثیری که احساسات در این واکنش‌ها داشته‌اند، توجه کنید.
